ROCCA DI RIVA, W TLE PO PRAWEJ BASTIONE DI RIVA

DZIEJE ZAMKU

STAN OBECNY

BASTIONE DI RIVA

Z

amek di Riva zbudowano na polecenie księcia-bi­sku­pa Try­den­tu w 1124 ro­ku w ce­lu obro­ny miej­skie­go por­tu, stra­te­gicz­ne­go dla ak­tyw­no­ści han­dlo­wej tej pod­al­pej­skiej pro­win­cji. W póź­niej­szym okre­sie stał się on sym­bo­lem po­tę­gi mi­li­tar­nej i miej­scem spra­wo­wa­nia wła­dzy przez wiel­kie ro­dy. W XIV wie­ku, po zdo­by­ciu mia­sta przez Sca­li­ge­rich, wa­row­nię roz­bu­do­wa­no i zmo­der­ni­zo­wa­no na­da­jąc jej for­mę czwo­ro­bo­ku z na­roż­ny­mi wie­ża­mi i we­wnętrz­nym dzie­dziń­cem, ja­ka w swym za­sad­ni­czym kształ­cie nie ule­gła zmia­nie do cza­sów współ­czes­nych. Wtedy też za­­mek otrzy­mał bez­po­śred­ni do­stęp do je­zio­ra, zaś od stro­ny mia­sta wy­ko­pa­no ka­na­ły, któ­re za­si­la­ne wo­da­mi La­go di Gar­da od­dzie­la­ły go od sta­łe­go lą­du.

ZAMEK NA ILUSTRACJI Z 1462 ROKU

XVII-WIECZNA RYCINA Z WIDOKIEM RIVA DEL GARDA, ZAMEK PO PRAWEJ

N

a początku XV wieku twierdza wykorzystywana była ja­ko sie­dzi­ba gar­ni­zo­nu woj­sko­we­go i ka­pi­ta­nów mia­sta, mia­no­wa­nych naj­pierw przez księ­cia Au­strii, a póź­niej przez księ­cia-bi­sku­pa Try­den­tu (w la­tach 1425-1440 bi­sku­pem try­den­ckim był Alek­san­der Ma­zo­wiec­ki (zm. 1444), syn księ­cia płoc­kie­go Sie­mo­wi­ta IV!). W 1440 Ri­va del Gar­da zna­la­zła się pod pa­no­wa­niem We­ne­cji i w ta­kiej za­leż­no­ści po­zo­sta­wa­ła do ro­ku 1509. Z tam­te­go okre­su wie­my, ze za­mek wy­po­sa­żo­ny był w skom­pli­ko­wa­ny sys­tem for­ty­fi­ka­cji skła­da­ją­cy się z dwóch li­nii mu­rów i dwóch mo­stów zwo­dzo­nych. Kil­ka lat po za­koń­cze­niu pa­no­wa­nia we­nec­kie­go mia­sto zdo­by­ły woj­ska ce­sa­rza Mak­sy­mi­lia­na I Hab­sbur­ga. Wraz z po­wro­tem pod pa­no­wa­nie au­striac­kie zma­la­ło mi­li­tar­ne zna­cze­nie twier­dzy – od­tąd peł­ni­ła ona funk­cję re­zy­den­cji dwo­ru i są­du epi­sko­pal­ne­go księ­stwa Try­den­tu. W tym cza­sie kil­ku­krot­nie pod­da­wa­no ja mo­der­ni­za­cji, m.in. na po­cząt­ku XVII wie­ku ów­czes­ny gu­ber­na­tor Ri­va (a pry­wat­nie ku­zyn księ­cia-bi­sku­pa Try­den­tu) Giann­an­ge­lo Gau­den­zio Ma­druz­zo prze­bu­do­wał jej wnę­trza dla swej żo­ny Al­fon­si­ny Gon­za­gi No­vel­la­ra (zm. 1647). On sam zmarł na zam­ku w Ri­va w grud­niu 1618 ro­ku.

PLENERY RIVA DEL GARDA NA OBRAZIE Z DRUGIEJ POŁOWY XIX WIEKU

TUTAJ PANORAMA POŁUDNIOWYCH BRZEGÓW MIASTA, POCZĄTEK XX STULECIA

WIDOK OD PÓŁNOCY, POCZTÓWKA Z LAT 20. XX WIEKU

DZIEJE ZAMKU

STAN OBECNY

BASTIONE DI RIVA

W

XIX wieku na zamku umieszczono garnizon woj­sko­wy, co zwią­za­ne było z ak­cją umac­nia­nia gra­ni­cy po­mię­dzy Ce­sar­stwem Au­strii a Wło­cha­mi. Ob­ni­żo­no wów­czas wie­że i prze­bu­do­wa­no wnę­trza, któ­rym na­da­no ko­sza­ro­wy cha­rak­ter. Gdy po dru­giej woj­nie świa­to­wej woj­sko na sta­łe opu­ści­ło jej mu­ry, w Roc­ca urzą­dzo­no Mu­ze­um Oby­wa­tel­skie Ri­vy, gdzie gro­ma­dzo­ne i pre­zen­to­wa­ne są pa­mią­tki hi­sto­rycz­ne­go oraz kul­tu­ral­ne­go dzie­dzic­twa re­gio­nu Al­to Gar­da, wśród nich obra­zy, rzeź­by, a tak­że cen­ne zna­le­zi­ska hi­sto­rycz­ne i ar­che­olo­gicz­ne.

ROCCA DI RIVA

DOJAZD

Z

amek znajduje się w południowej części starego mia­sta, nad brze­giem La­go di Gar­da (przy Piaz­za del Brol­lo). W se­zo­nie let­nim miej­sco­wość peł­na jest tu­ry­stów, przez co pró­ba zna­le­zie­nia wol­ne­go miej­sca par­kin­go­we­go mo­że do­star­czyć wie­lu nie­zdro­wych emo­cji tym, któ­rzy sta­ra­ją się ro­bić to na oślep. Wy­star­czy jed­nak wie­dzieć, że od stro­ny Via Ga­las pro­wa­dzi wjazd na wiel­ki dar­mo­wy Par­cheg­gio Pub­bli­co Gar­da i pro­blem z par­ko­wa­niem zni­ka (prze­te­sto­wa­ne trzy ra­zy w szczy­cie se­zo­nu). Stąd od zam­ku dzie­li nas oko­ło 1 ki­lo­me­tra.

BASTIONE DI RIVA

P

onad miastem, na zboczach góry Rocchetta bie­lą się oka­za­łe ru­iny XVI-wiecz­ne­go Ba­stio­ne da Ri­va, któ­ry swo­ją na­zwę za­wdzię­cza po­tęż­nej okrąg­łej wie­ży wy­ko­na­nej z blo­ków wa­pien­nych i to­wa­rzy­szą­cy­mi jej nie­gdyś ba­stio­na­mi: pół­okrąg­łym w czę­ści po­łu­dnio­wej i wie­lo­kąt­nym od pół­no­cy. For­ty­fi­ka­cję wznie­sio­no w la­tach 1507-1508, czy­li pod ko­niec we­nec­kiej do­mi­na­cji w mie­ście, w ce­lu je­go obro­ny w kon­tek­ście zbli­ża­ją­cej się woj­ny mię­dzy Re­pu­bli­ką We­nec­ką a mo­car­stwa­mi eu­ro­pej­ski­mi. Ten skraj­ny kra­niec we­nec­kich po­sia­dło­ści w Al­pach peł­nił bo­wiem funk­cję „bu­fo­ru” mię­dzy Re­pu­bli­ką, Księ­stwem Me­dio­la­nu i po­dle­ga­ją­cym wła­dzy ce­sar­skiej epi­sko­pal­nym Księ­stwem Try­den­tu.

BASTIONE DI RIVA

N

ie wydaje się jednak, aby ów bardzo no­wo­czes­ny jak na swo­je cza­sy kom­pleks kie­dy­kol­wiek wy­ko­rzy­sta­no do obro­ny Ri­va del Gar­da. W 1509 ro­ku, po sro­mot­nej klę­sce Re­pu­bli­ki We­nec­kiej pod Ag­na­del­lo, woj­ska Fran­cji i Ce­sar­stwa szyb­ko za­ję­ły te­ry­to­ria we­nec­kie na sta­łym lą­dzie, w tym Ri­va, któ­re wró­ci­ło pod zwierzch­nic­two księ­cia-bi­sku­pa Try­den­tu. Po­zba­wio­ny stra­te­gicz­ne­go zna­cze­nia ba­stion po­padł w za­nie­dba­nie, lecz je­go kon­struk­cja na­dal zdol­na by­ła peł­nić funk­cje, dla ja­kich ją wznie­sio­no. Do­pie­ro znisz­cze­nia w 1703 ro­ku do­ko­na­ne przez żoł­nie­rzy fran­cus­kich, któ­rzy pod­ko­pa­li cen­tralną część for­tu, uczy­ni­ły go nie­zdat­nym do użyt­ku. Póź­niej po­wo­li obra­cał się on w ru­inę aż do ro­ku 2008, gdy ca­łość pod­da­no grun­tow­nej re­no­wa­cji. Obec­nie w mu­rach Ba­stio­ne di Ri­va mie­ści się re­stau­ra­cja. Jest tu­taj rów­nież ta­ras ofe­ru­ją­cy wi­do­ki na mia­sto i pół­noc­ną li­nię brze­go­wą ogrom­ne­go La­go di Gar­da.

Z LEWEJ NA WZGÓRZU BASTIONE DI RIVA, Z PRAWEJ ROCCA DI RIVA

WIDOK Z PIAZZA DEL BROLIO

M

iejsce to pominąłem podczas zwiedzania mia­sta, więc da­ru­ję so­bie wska­zów­ki jak do nie­go do­trzeć. Z pew­no­ścią kur­su­je tu­taj no­wo­czes­na win­da (otwar­cie w 2020 ro­ku, koszt w 2021 ro­ku to 6 eu­ro w dwie stro­ny). Spa­cer na pie­cho­tę z Roc­ca di Ri­va praw­do­po­dob­nie zaj­mu­je nie wię­cej niż 20 mi­nut.

LAGO DI GARDA, TE ZGRABNE NOGI Z PRAWEJ TO MOJE ;-)

źródło:
www.gardatrentino.it, it.wikipedia.org, www.castellideltrentino.it, www.cultura.trentino.it

tekst: 2021
fotografie: 2017
© Jacek Bednarek