ZAMEK W DRNIŠ - POZOSTAŁOŚCI CYLINDRYCZNEJ WIEŻY GŁÓWNEJ

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

W

zdłuż kanionu Krka i Čikola, a tak­że w mie­ście Drniš, znaj­du­ją się po­zo­sta­ło­ści kil­ku ma­je­sta­tycz­nych for­tów oraz umoc­nień. Cho­ciaż nie­któ­re z nich zo­sta­ły wznie­sio­ne wcze­śniej, wszyst­kie są uwa­ża­ne za część śred­nio­wiecz­ne­go sys­te­mu obron­ne­go, zbu­do­wa­ne­go i na­le­żą­ce­go do chor­wac­kich ro­dów ary­sto­kra­tycz­nych Ne­li­pić, Š­ubić i in­nych. Od 1322 ro­ku ro­dzi­na Ne­li­pić kon­tro­lo­wa­ła ob­szar Drniš, Knin i Ce­ti­na, po­sia­da­jąc licz­ne nie­ru­cho­mo­ści wzdłuż le­we­go brze­gu rze­ki Či­ko­la. Sys­tem śred­nio­wiecz­nych for­ty­fi­ka­cji Ključica, Ka­mi­čak, Bo­go­čin, Ne­čven i Tro­šenj uwa­ża­ny jest za jed­ną z naj­więk­szych i naj­bar­dziej zna­czą­cych hi­sto­rycz­nych struk­tur obron­nych w Chor­wa­cji.

POŚRÓD RUIN TWIERDZY GRADINA

J

ednym z ogniw tego łańcucha obron­ne­go by­ła twier­dza Gra­di­na, wznie­sio­na na te­re­nie mia­stecz­ka Drniš, na skra­ju ur­wi­ska skal­ne­go opa­da­ją­ce­go w wą­wóz wy­rzeź­bio­ny przez rze­kę Či­ko­la. Nie wia­do­mo do­kład­nie, kie­dy po­wsta­ła (za­pew­ne był to wiek XIV), ale ja­ko jej fun­da­to­rów źró­dła po­da­ją chor­wac­ki ród ry­cer­ski na­zwi­skiem Ne­li­pić. Gdy w 1522 ro­ku te­re­ny te za­ję­li Tur­cy Osmań­scy, do­ko­na­li oni roz­bu­do­wy wa­row­ni, a w mie­ście wznie­śli me­czet, któ­ry ja­ko je­den z nie­wie­lu w re­gio­nie za­cho­wał się do cza­sów współ­czes­nych (obec­nie jest to ko­ściół ka­to­lic­ki pw. św. An­to­nie­go).

KOŚCIÓŁ ŚW. ANTONIEGO WZNIESIONY NA MURACH XVI-WIECZNEGO MECZETU (ZNALEZIONE W SIECI)

WIDOK MIASTA I TWIERDZY WG VINCENZO MARIA CORONELLEGO, 1688
NA GÓRZE PO LEWEJ JEDEN Z CZTERECH MECZETÓW MIEJSKICH (OB. KOŚCIÓŁ ŚW. ANTONIEGO)

P

o powrocie Dalmacji pod ad­mi­ni­stra­cję Re­pu­bli­ki We­nec­kiej (for­mal­nie na­le­ża­ła do niej od 1420 ro­ku) je­den z jej ge­ne­ra­łów na­ka­zał zbu­rzyć więk­szość tu­tej­szych ob­wa­ro­wań, lecz po­now­ny wzrost za­gro­że­nia ze stro­ny Tur­cji spra­wił, że za­mek wkrót­ce od­bu­do­wa­no do­sto­so­wuj­ąc do obo­wią­zu­ją­cych w tym cza­sie stan­dar­dów ar­chi­tek­to­nicz­nych. Ufor­ty­fi­ko­wa­no go wów­czas od stro­ny mia­sta sta­wia­jąc trzy po­tęż­ne ba­stio­ny umoż­li­wia­ją­ce pro­wa­dze­nie obro­ny ar­ty­le­ryj­skiej w kie­run­ku po­ten­cjal­nie naj­więk­sze­go za­gro­że­nia (z po­zo­sta­łych stron za­mek chro­ni­ły wy­so­kie ur­wi­ska skal­ne).

PLAN I WIDOK ZAMKU NA RYCINACH G. JUSTERA Z 1708 ROKU

A

ż do końca XVIII wieku Gradina by­ła wy­ko­rzy­sty­wa­na głów­nie do ce­lów obron­nych. Zmie­ni­ło się to cał­ko­wi­cie po upad­ku Re­pu­bli­ki We­nec­kiej (1797) i kon­gre­sie wie­deń­skim (1815), kie­dy mia­sto we­szło w skład mo­nar­chii au­striac­kiej. Od­tąd jej mu­ry suk­ce­syw­nie roz­bie­ra­no, a ma­te­ria­ły z nich po­zy­ska­ne wy­ko­rzy­sty­wa­no do bu­do­wy do­mów w mie­ście i oko­li­cy. Po raz ostat­ni agre­sor za­ata­ko­wał za­mek pod­czas woj­ny do­mo­wej (zwa­nej przez Chor­wa­tów Woj­ną Oj­czyź­nia­ną) w 1991 ro­ku, gdy ser­bska ar­ty­le­ria ude­rzy­ła w ten za­by­tek kul­tu­ry co naj­mniej czte­ro­krot­nie, nisz­cząc część mu­rów oraz wie­żę.

RUINY TWIERDZY GRADINA

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

Z

amek założono na planie nie­fo­rem­ne­go sze­ścio­ką­ta do­sto­so­wa­ne­go kształ­tem do to­po­gra­fii ota­cza­ją­ce­go go te­re­nu. W śre­dnio­wie­czu by­ła to nie­wiel­ka wa­row­nia z cias­nym dzie­dziń­cem i trze­ma lub czte­re­ma skrzy­dła­mi miesz­kal­ny­mi oraz cy­lin­drycz­ną wie­żą bro­nią­cą do­stę­pu od stro­ny mia­sta. W XVII wie­ku ob­szer­ne przed­po­le na za­chód i pół­noc od zam­ku ufor­ty­fi­ko­wa­no wzno­sząc na nim dzie­ło klesz­czo­we z trze­ma ba­stio­na­mi.

REKONSTRUKCJA ZAMKU ŚREDNIOWIECZNEGO

PLAN TWIERDZY Z 1803 ROKU WG MAXIMILIANA DE TRAUX

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

T

wierdza Gradina wznosi się na wy­so­ko­ści 344 m nad po­zio­mem mo­rza, nad ka­nio­nem rze­ki Či­ko­la, ofe­ru­jąc emo­cjo­nu­ją­cy wi­dok na dno wą­wo­zu i ma­low­ni­cze pa­no­ra­my gó­ry Pro­mi­na (1148 m n.p.m.) oraz wy­ży­ny zwa­nej Pe­tro­vo Po­lje. Do dziś za­cho­wa­ła się po­łu­dnio­wa część twier­dzy, po­cho­dzą­ca z cza­sów chor­wac­kiej ro­dzi­ny szla­chec­kiej Ne­li­pić, oraz więk­szość cen­tral­nej wie­ży i pół­noc­no-wschod­nie­go mu­ru obron­ne­go z cza­sów tu­rec­kich.

Wstęp wolny

Czas zwiedzania: 10-15 minut

Na tren ruin można wejść z psem.

WIDOK Z TWIERDZY NA MALOWNICZY WĄWÓZ RZEKI ČIKOLA

DOJAZD

D

rniš położony jest przy dro­dze kra­jo­wej nr 33, 30 km na pół­noc­ny wschód od tu­ry­stycz­ne­go mia­sta Ši­be­nik (Szy­be­nik) i 25 km na wschód od słyn­nych wo­do­spa­dów Krka. Z nie­któ­rych miej­sco­wo­ści nad­mor­skich do mia­sta do­je­chać moż­na po­cią­giem, ale ze wzglę­du na prze­sta­rza­łą in­fra­struk­tu­rę i ukształ­to­wa­nie te­re­nu po­dróż ta­ka trwać mo­że na­wet kil­ka ra­zy dłu­żej niż jaz­da sa­mo­cho­dem.

Podczas naszego pobytu w mia­stecz­ku pa­no­wał zni­ko­my ruch i par­ko­wać moż­na by­ło nie­mal wszę­dzie. Naj­bli­żej ru­in znaj­du­je się ul. Pe­tra Pre­ra­do­vi­ća. W na­wi­ga­cji moż­na rów­nież usta­wić ha­sło ‘Mi­na­ret’.

ZACHODNIE PRZEDPOLE DAWNEJ TWIERDZY Z POMNIKIEM OFIAR WOJNY NARODOWOWYZWOLEŃCZEJ

WARTO ZOBACZYĆ

C

hoć Drniš odbiega w wy­mia­rze este­tycz­nym o la­ta świetl­ne od te­go, cze­go mo­że­my do­świad­czyć w miej­sco­wo­ściach tu­ry­stycz­nych usy­tu­owa­nych nad brze­giem Adria­ty­ku, przy­cią­ga ono uwa­gę hi­sto­rią naj­now­szą i pa­miąt­ka­mi, ja­kie się z nią wią­żą. Otóż, w dniu 16 wrze­śnia 1991, pod­czas chor­wac­kiej woj­ny o nie­po­dle­głość, mia­sto zo­sta­ło za­ata­ko­wa­ne przez si­ły IX Kor­pu­su Ju­go­sło­wiań­skiej Ar­mii Lu­do­wej i mi­li­cji SAO Kra­ji­ny do­wo­dzo­ne przez gen. Rat­ko Mla­di­cia, uzna­ne­go póź­niej przez try­bu­nał w Ha­dze za zbrod­nia­rza wo­jen­ne­go i ska­za­ne­go na do­ży­wo­cie. W wy­ni­ku tej agre­sji chor­wa­cka lud­ność ucie­kła pod ostrza­łem moź­dzie­rzy, a mia­sto zo­sta­ło włą­czo­ne do Re­pu­bli­ki Serb­skiej Kra­ji­ny. Drniš i oko­licz­ne wio­ski ucier­pia­ły w tym okre­sie z po­wo­du roz­le­głych wy­bu­rzeń i gra­bie­ży. W sier­pniu 1995 ro­ku wró­ci­ły one pod ad­mi­ni­stra­cję rzą­du chor­wac­kie­go w wy­ni­ku uda­nej ope­ra­cji woj­sko­wej "Bu­rza", co z ko­lei wy­wo­ła­ło exo­dus lud­no­ści ser­bskiej, któ­ra ucie­kła do Ser­bii lub Boś­ni i Her­ce­go­wi­ny. Ru­iny ser­bskich do­mów po­zo­sta­ją do dziś pu­ste i za­nie­dba­ne sta­no­wiąc przej­mu­ją­ce me­men­to ludz­kiej nie­na­wi­ści i głu­po­ty…

źródło:
www.putovnica.net, podravske-sirine.com.hr, www.tz-drnis.hr, sibenikregion.com, apoliticni.hr, en.wikipedia.org

tekst: 2023
fotografie: 2018
© Jacek Bednarek