ZAMEK GLANEGG TO KLASYCZNE CHATEAU, KTÓREGO MARKĘ WYKORZYSTUJE SIĘ DO PROMOWANIA LOKALNEGO WINA

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

Z

amek Glanegg jest trzecią co do wiel­ko­ści for­ty­fi­ka­cją w Ka­ryn­tii, po zam­ku Hoch­oster­witz i zam­ku Land­skron. Wznie­sio­ny on zo­stał w stra­te­gicz­nie ko­rzyst­nym po­ło­że­niu w do­li­nie rze­ki Glan, w po­bli­żu sta­rej rzym­skiej dro­gi łą­czą­cej Pra­gę i Linz z We­ne­cją. Naj­star­sza wzmian­ka o wa­row­ni po­cho­dzi z do­ku­men­tu wy­da­ne­go w 1121 ro­ku, a jej pierw­szym zna­nym przez hi­sto­rię wła­ści­cie­lem był ksią­żę ka­ryn­cki Hein­rich III z ro­du Ep­pen­stein (zm. 1122). Po śmier­ci księ­cia (z któ­rym wy­ma­rła rów­nież ksią­żę­ca li­nia ro­du) po­sia­dłość tę wraz z ty­tu­łem odzie­dzi­czył je­go bra­ta­nek Bern­hard von Span­heim, uczest­nik dru­giej kru­cja­ty, pod­czas któ­rej zgi­nął (zm. 1147).

PRZED BRAMĄ WJAZDOWĄ DO ZAMKU, FOTOGRAFIA Z 1900 ROKU I STAN OBECNY
POZBAWIONE ASFALTU I ANTEN MIEJSCE TO MIAŁO ZNACZNIE WIĘCEJ UROKU

P

o 1147 roku władzę na zamku spra­wo­wał bra­ta­nek Bern­har­da, mar­gra­bia Ot­to­kar III von Ste­ier (zm. 1164), któ­ry rów­nież zo­stał za­bi­ty pod­czas wy­pra­wy krzy­żo­wej, ty­le że nie w Pa­le­sty­nie, lecz na Wę­grzech. Je­go spad­ko­bier­cą zo­stał syn Ot­to­kar IV, mar­gra­bia, a póź­niej ksią­żę Sty­rii (zm. 1192). Wład­ca ten w mło­dym wie­ku za­cho­ro­wał na trąd i nie miał po­tom­stwa, w związ­ku z czym w 1186 za­warł umo­wę spad­ko­wą z księ­ciem Ba­ben­berg Le­opol­dem V (zm. 1194), na mo­cy któ­rej Sty­ria, a wraz z nią Gla­negg, po śmier­ci Ot­to­ka­ra mia­ła zo­stać po­łą­czo­na z Au­strią, co na­stą­pi­ło w ro­ku 1192. Od­tąd za­mek prze­ka­zy­wa­ny był ja­ko len­no przed­sta­wi­cie­lom ry­cer­skich ro­dzin ze Sty­rii, okre­śla­ją­cych się mia­nem pa­nów von Gla­nek­ke.

MEDALION PRZEDSTAWIAJĄCY ŚW. JERZEGO ZABIJAJĄCEGO SMOKA, 1720
NA LEWO OD ŚWIĘTEGO BURG GLANEGG, NA PRAWO - KOŚCIÓŁ W FRIEDLACH

ZAMEK NA RYCINIE Z XVIII WIEKU

W

latach 1473 i 1478 dolinę Glan na­jeż­dża­li Tur­cy, któ­rzy po­dej­mo­wa­li nie­uda­ne pró­by zdo­by­cia wa­row­ni, po­dob­nie jak sta­da wę­gier­skich roz­bój­ni­ków pu­sto­szą­ce pro­win­cje au­striac­kie w dru­giej po­ło­wie XV wie­ku. Gla­negg na­le­żał wów­czas do kró­la Nie­miec Frie­dri­cha III Hab­sbur­ga (zm. 1493), bę­dą­ce­go wnu­kiem księ­cia płoc­kie­go Sie­mo­wi­ta IV. Póź­niej wła­dzę trzy­ma­li tu­taj: ce­sarz Ma­xi­mi­lian I Hab­sburg (zm. 1519), a na­stęp­nie je­go wnuk Fer­dy­nand I (zm. 1564), któ­ry z po­wo­du wy­so­kich dłu­gów w 1534 ro­ku zmu­szo­ny był od­dać za­mek w za­staw Ul­ri­cho­wi von Er­nau. Ten wkrót­ce wzmoc­nił go o dwie li­nie mu­rów ob­wo­do­wych, do­sta­wił wie­żę przy bra­mie ze­wnętrz­nej a wraz z nim no­we bu­dyn­ki go­spo­dar­cze. W 1588 syn Ul­ri­cha, Ul­rich II (zm. 1609) wy­ku­pił Gla­negg na wła­sność sta­jąc się od­tąd je­go je­dy­nym pra­wo­wi­tym wła­ści­cie­lem.

LITOGRAFIA Z 1. POŁOWY XIX WIEKU

AKWARELA Z 1855 ROKU

N

a początku XVII wieku warownia znaj­do­wa­ła się w rę­kach Jo­han­na Frie­dri­cha Frei­herr von Seen­uß, któ­ry w 1621 ro­ku sprze­dał ją hra­bie­mu Wil­hel­mo­wi von Kron­egg. W ro­ku 1638 gu­ber­na­tor Ka­ryn­tii Ge­org An­dre­as von Kron­egg (zm. 1665) zo­stał zmu­szo­ny do sprze­da­ży ma­jąt­ku Jo­han­no­wi We­be­ro­wi von Eh­ren­thal. Ko­lej­ny­mi wła­ści­cie­la­mi zam­ku by­li Ge­org Lud­wig von Win­disch­grätz (od 1688, zm. 1700 ) i je­go po­tom­ko­wie, a na­stęp­nie hra­bia Stam­pfer (od 1713). W 1802 ro­ku po­sia­dłość na­le­ża­ła do nie­ja­kie­go lor­da Kirn, by czte­ry la­ta póź­niej tra­fić w rę­ce hra­bie­go Ba­tya­ny, za cza­sów któ­re­go twier­dzę przy­go­to­wy­wa­no do obro­ny przed oblę­że­niem fran­cus­kim (do cze­go jed­nak osta­tecz­nie nie do­szło). W 1818 ro­ku za­mek zo­stał za­ku­pio­ny przez Hof­rich­te­ra Hirz­eg­ge­ra von Os­siach dla cór­ki Jo­se­fi­ne i jej mę­ża, pa­na Klin­ze­ra.

TE FOTOGRAFIE DZIELI OKOŁO 30 LAT, WYŻEJ ZAMEK PRZED ROZBIÓKĄ DACHÓW (PRZED 1875)
PONIŻEJ RUINA W STANIE OTWARTYM (OKOŁO 1900)

P

rzyczyn upadku zamku należy upa­try­wać w oso­bie An­to­na Kin­za (zm. 1875), bur­mi­strza Bre­gen­cji i han­dla­rza wi­nem, któ­ry ze wzglę­dów po­dat­ko­wych na­ka­zał zde­mon­to­wać wszyst­kie da­chy i drew­nia­ne ele­men­ty za­bu­do­wy. Póź­niej wa­row­nia na­le­ża­ła m.in. do kup­ca Jo­ze­fa Odel­gi, Ma­rii Nob­le­ness von Mar­quet i nie­ja­kie­go Leo Rai­ne­ra. Nie dba­li oni na­le­ży­cie o ten ma­ją­tek, w kon­se­kwen­cji pod ko­niec XIX wie­ku za­mek był już ru­iną. W 1937 wła­ści­cie­lem po­sia­dło­ści Gla­negg zo­sta­ła ro­dzi­na Ma­ier, a póź­niej spo­wi­no­wa­co­na z nią ro­dzi­na Zwil­link, któ­ra trzy­ma ją po dziś dzień.

RUINY ZAMKU GLANEGG NA FOTOGRAFIACH Z 1900 ROKU

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

R

ozległe fortyfikacje Glanegg skła­da­ją się z ele­men­tów ar­chi­tek­tu­ry po­cho­dzą­cych z róż­nych epok hi­sto­rycz­nych, od ro­mań­skiej po ba­ro­ko­wą. Je­go rdzeń sta­no­wi ro­mań­ski pa­łac ksią­żę­cy zbu­do­wa­ny przy­pusz­czal­nie mię­dzy XI a XIII wie­kiem. W ko­lej­nych stu­le­ciach wa­row­nię roz­bu­do­wy­wa­no, w re­zul­ta­cie otrzy­ma­ła ona aż trzy pier­ście­nie mu­rów i trzy bra­my wjaz­do­we. Usy­tu­owa­na naj­ni­żej bra­ma ze­wnętrz­na skła­da się z ma­łej straż­ni­cy i wie­ży bram­nej wy­po­sa­żo­nej we wnę­kę do oble­wa­nia wro­gów smo­łą lub go­rą­cą wo­dą. Stąd, wzdłuż XV-XVI wiecz­nych for­ty­fi­ka­cji zwa­nych Zwin­ger, pro­wa­dzi ścież­ka do dru­giej z bram zam­ko­wych, za któ­rą znaj­du­je się dol­ny dzie­dzi­niec o cha­rak­te­rze gos­po­dar­czym. Bra­ma trze­cia re­pre­zen­tu­je wej­ście do zam­ku głów­ne­go, naj­star­szej czę­ści twier­dzy. Je­go cen­tral­ny plac sta­no­wi dzie­dzi­niec gór­ny z za­bu­do­wą re­pre­zen­ta­cyj­ną, któ­rą do cza­sów współ­czes­nych re­pre­zen­tu­ją ru­iny pa­ła­cu i go­tyc­kiej ka­pli­cy.

W DRODZE NA ZAMEK WYSOKI

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

B

urgruine Glanegg należy do ro­dzi­ny Zwil­link, któ­ra udo­stęp­nia go na po­trze­by or­ga­ni­za­cji im­prez oko­licz­no­ścio­wych i wy­da­rzeń o cha­rak­te­rze kul­tu­ral­nym. Od czerw­ca do koń­ca wrze­śnia w wy­bra­ne dni za­mek moż­na zwie­dzać w to­wa­rzy­stwie prze­wod­ni­ka.

Wstęp do zamku: płatny

Z WYPOSAŻENIA ZAMKU NAJWIĘKSZĄ ATRAKCJĄ BYŁ CHYBA TEN SYMPATYCZNY WÓZEK AKUMULATOROWY

DOJAZD

R

uiny zamku wznoszą się pośród win­nic do­li­ny Glan, w gmi­nie Glan­egg, w au­striac­kim kra­ju związ­ko­wym Ka­ryn­tia.

Te­ore­tycz­nie sa­mo­cho­dem do­trzeć moż­na bez­po­śred­nio pod je­go bra­mę, ale nie je­stem prze­ko­na­ny, czy spo­do­ba­ło­by się to wła­ści­cie­lom. Dla­te­go my zo­sta­wi­li­śmy au­to na par­kin­gu przy dro­dze 94 i stąd do zam­ku ru­szy­li­śmy pie­cho­tą (ok. 700 m).

WIDOK Z ZAMKU WYSOKIEGO NA DOLINĘ RZEKI GLAN

źródło:
en.wikipedia.org, www.burg-glanegg.at, A. Lack­ner : Ein­zi­gar­tig­kei­ten in­mit­ten des Glan­tals – Ein hi­sto­ri­scher Rund­gang durch Glan­egg, Ge­schicht­sve­rein für Kärn­ten News­let­ter Nr. 1/2018

tekst: 2022
fotografie: 2011
© Jacek Bednarek