Opisano 265 zamków. Aktualizacja: 21.05.2023

Z

amki. Per­ły Śre­dnio­wie­cza. Her­me­tycz­ni świad­ko­wie prze­szło­ści, ro­man­tycz­ne i peł­ne ta­jem­nic, od da­wien daw­na przy­cią­ga­ły ludz­ki wzrok i roz­bu­dza­ły emo­cje. Nie­za­leż­nie od tego, czy wzno­si­ły się na nie­do­stęp­nych wzgó­rzach, czy też ry­so­wa­ły na ni­zin­nych łą­kach wśród błot lub roz­le­wisk rzecz­nych, nie­zmien­nie od­dzia­ły­wa­ły na ludz­ką wy­obra­źnię. Jed­nych wpro­wa­dza­ły w świat ir­ra­cjo­nal­ny, tak od­mien­ny od co­dzien­ne­go i upo­rząd­ko­wa­ne­go ży­cia zwy­czaj­nych lu­dzi. In­nym na­su­wa­ły wspo­mnie­nia świet­no­ści zwa­lo­nych mu­rów i gma­chów zam­ko­wych, któ­re by­ły on­giś czy to po­tęż­ny­mi twier­dza­mi kró­lew­ski­mi, czy też sie­dzi­ba­mi zna­ko­mi­tych ro­dów ry­cer­skich hi­sto­rycz­nej Pol­ski.

D

ziś bu­dow­le te sta­no­wią ma­te­rial­ną spu­ści­znę ar­chi­tek­tu­ry, do­wód bo­gac­twa cza­sów daw­nych, po­wód do wiel­kiej dumy. Nie­rzad­ko zruj­no­wa­ne, opusz­czo­ne, funk­cjo­nal­nie nie­przy­dat­ne peł­nią obec­nie ro­lę nie­kwe­stio­no­wa­nych wy­róż­ni­ków kra­jo­bra­zu kul­tu­ro­we­go, ko­twic pa­mię­ci umac­nia­ją­cych po­czu­cie toż­sa­mo­ści lo­kal­nej, re­gio­nal­nej, na­ro­do­wej. Nie­któ­re z owych wspa­nia­łych pa­mią­tek prze­szło­ści ob­ję­te zo­sta­ły tro­skli­wą opie­ką Pań­stwa Pol­skie­go lub jego oby­wa­te­li, nie­któ­re ży­wo ist­nie­ją w świa­do­mo­ści mi­lio­nów, sta­ją się ce­lem wy­cie­czek ty­się­cy i sym­bo­lem, bez któ­re­go trud­no by­ło­by wy­obra­zić so­bie hi­sto­rycz­ny ob­raz na­sze­go kra­ju. Inne mia­ły mniej szczę­ścia. Po­zba­wio­ne opie­ki, wsty­dli­wie ukry­te wśród zie­le­ni sta­rych za­ło­żeń par­ko­wych i ogro­dów sto­ją znisz­czo­ne i za­po­mnia­ne, za­zdro­śnie strze­gąc ta­jem­nic, któ­rych nie­wie­lu z nas mia­ło oka­zję po­znać.

Rozwiń

B

oga­ty w li­te­ra­tu­rę zam­ko­wą ry­nek wy­daw­ni­czy oraz po­ja­wia­ją­ce się w sie­ci jak grzy­by po desz­czu licz­ne stro­ny in­ter­ne­to­we i pu­bli­ka­cje świad­czą o du­żym za­in­te­re­so­wa­niu spo­łecz­nym tego typu te­ma­ty­ką. Nie dzi­wi mnie to. Zam­ki i ich ru­iny prze­sta­ły już być do­me­ną hi­sto­ry­ków ar­chi­tek­tu­ry czy grup­ki nie­po­praw­nych za­pa­leń­ców. Dzi­siaj zaj­mu­ją eks­po­no­wa­ne miej­sca na ma­pach i w prze­wod­ni­kach, sta­jąc się ce­lem piel­grzy­mek co­raz licz­niej­szej rze­szy tu­ry­stów od­kry­wa­ją­cych na nowo uro­ki pięk­nych pol­skich kra­jo­bra­zów.

O

pra­co­wu­jąc ma­te­ria­ły dla tej stro­ny pra­gną­łem wyjść na­prze­ciw ich ocze­ki­wa­niom. Nie chcę jed­nak po­wie­lać roz­wią­zań już ist­nie­ją­cych — zry­wa­jąc z po­wszech­nym sche­ma­tem trak­tu­ją­cym te­mat w spo­sób en­cy­klo­pe­dycz­ny i wy­ma­ga­ją­cym od czy­tel­ni­ka przy­go­to­wa­nia z da­nej dzie­dzi­ny chcę po­łą­czyć dba­łość o za­cho­wa­nie praw­dy hi­sto­rycz­nej z nie­zmier­nie waż­ną dla zro­zu­mie­nia ze stro­ny sze­ro­kiej gru­py od­bior­ców funk­cjo­nal­no­ścią, by pu­bli­ko­wa­na tu­taj treść po­zwo­li­ła speł­nić ocze­ki­wa­nia czy­tel­ni­ka w róż­nym wie­ku, nie­za­leż­nie od jego wie­dzy i wy­kształ­ce­nia. Two­rząc ten ser­wis po­nie­kąd czu­ję się od­po­wie­dzial­ny za kształ­to­wa­nie po­staw i roz­wój świa­do­mo­ści hi­sto­rycz­nej.

Z

apew­niam, że nie znaj­dziesz tu, dro­gi użyt­kow­ni­ku, bez­myśl­nie sko­pio­wa­nych ksią­żek. Z li­te­ra­tu­ry oczy­wi­ście ko­rzy­sta­łem, bez niej ta stro­na ni­gdy by nie po­wsta­ła, za­war­te w wie­lu pu­bli­ka­cjach tre­ści sta­ra­łem się jed­nak wzbo­ga­cić na­by­tą do­świad­cze­niem in­for­ma­cją. Obok fak­tów hi­sto­rycz­nych, krót­kich bio­gra­fii i pod­staw z za­kre­su sze­ro­ko po­ję­tej ar­chi­tek­tu­ry zde­cy­do­wa­łem się rów­nież z lep­szym lub nie­co gor­szym skut­kiem przed­sta­wić sy­tu­ację obec­ną zam­ków, stan praw­ny, moż­li­wo­ści ich zwie­dza­nia, cie­ka­wost­ki, le­gen­dy i do­dat­ko­we atrak­cje lub ich brak, a tak­że skró­to­wy opis do­tar­cia na miej­sce. Każ­dy z uję­tych na tej stro­nie zam­ków od­wie­dzi­łem oso­bi­ście przy­naj­mniej je­den raz, co po­win­no gwa­ran­to­wać za­do­wa­la­ją­cy po­ziom wia­ry­god­no­ści, choć oczy­wi­ście nikt nie jest nie­omyl­ny. Gdy tra­fisz na błąd lub prze­kła­ma­nie, pro­szę o ludz­ką wy­ro­zu­mia­łość — ja rów­nież mam pra­wo się po­my­lić.

N

a ko­niec chciał­bym wy­raź­nie zaz­na­czyć, że wszyst­kie o­pi­sy za­miesz­czo­ne na stro­nie zam­ki­pol­skie.pl przed­sta­wio­ne zo­sta­ły w spo­sób su­biek­tyw­ny i w żad­nym wy­pad­ku nie ma­ją cha­rak­te­ru na­uko­we­go. Nie je­stem hi­sto­ry­kiem, w szko­le z hi­sto­rii mia­łem za­le­d­wie tró­ję i nie za­mie­rzam uda­wać au­to­ry­te­tu. Ce­lem tej pu­bli­ka­cji jest za­in­te­re­so­wa­nie Was te­ma­ty­ką, za­chę­ce­nie do zam­ko­wej tu­ry­sty­ki oraz — nie ma co tego ukry­wać — za­spo­ko­je­nie wła­sne­go ego. Tym­cza­sem ser­decz­nie za­pra­szam do lek­tu­ry. Kon­struk­tyw­ną kry­ty­kę po­sta­ram się znieść po mę­sku. Zwiń

21.05.2023 ... klasztor w Sulejowie

Najstarsza zachowana wzmianka na te­mat osa­dy Su­lu­gew po­cho­dzi z do­ku­men­tu wy­da­ne­go w 1145 ro­ku, gdzie wy­mie­nio­na jest ona ja­ko wła­sność ksią­żę­ca z ko­mo­rą cel­ną ob­słu­gu­ją­cą ruch kupców na szla­kach pro­wa­dzą­cych z zie­mi san­do­mier­skiej do Wiel­ko­pol­ski i znad Mo­rza Bał­tyc­kie­go na te­re­ny obec­nych Wę­gier. W la­tach 70. XII wie­ku owe wło­ści... więcej

13.05.2023 ... Château du Louvre (Francja)

Château du Louvre powstał wraz z wiel­kim mu­rem z ini­cja­ty­wy kró­la Fi­li­pa II Au­gu­sta pod ko­niec XII wie­ku w ce­lu ochro­ny naj­więk­sze­go wów­czas mia­sta w Eu­ro­pie przed za­gro­że­niem ze stro­ny pa­nu­ją­cych w An­glii An­de­ga­we­nów i sprzy­mie­rzo­ne­go z ni­mi księ­stwa Nor­man­dii. Po­nad­to za­mek miał peł­nić funk­cję skar­bca kró­lew­skie­go i ar­chi­wum... więcej

27.04.2023 ... zamek w Łęczycy

Najstarsze znane nam centrum łę­czy­ckie­go ukła­du osad­ni­cze­go funk­cjo­nu­je już co naj­mniej od X wie­ku w bag­ni­stej do­li­nie rze­ki Bzu­ry w gra­ni­cach dzi­siej­szej wsi Tum, w re­jo­nie od­da­lo­nym o oko­ło 3 ki­lo­me­try na wschód od obec­ne­go mia­sta. Ele­men­tem do­mi­nu­ją­cym jest w nim gród o nazwie Lan­ci­cia lub Lant­si­za, któ­ry przy­pusz­czal­nie... więcej

16.04.2023 ... zamek w Pyzdrach

Przypuszczalnie jeszcze przed lo­ka­cją mia­sta (1257), na skar­pie w po­bli­żu roz­le­wisk War­ty i Pro­sny, funk­cjo­nu­je gród wa­row­ny strze­gą­cy prze­pra­wy przez rze­kę i za­pew­ne wy­ko­rzy­sty­wa­ny rów­nież ja­ko cen­trum ad­mi­ni­stra­cyj­ne dla dziel­ni­cy wiel­ko­pol­skiej. W ro­ku 1253 ca­strum i za­ło­żo­na obok osa­da prze­cho­dzą pod pa­no­wa­nie Bo­le­sła­wa Po­boż­ne­go... więcej

9.04.2023 ... zámek Hru­bá Ská­la (Czechy)

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1353 ro­ku, czy­li sie­dem lat przed naj­star­szym do­ku­men­tem po­świad­cza­ją­cym ist­nie­nie tu osa­dy o tej sa­mej na­zwie. Wa­row­nię wzniósł za­pew­ne mo­raw­ski ry­cerz Hy­nek z Vald­štej­na na­zy­wa­jąc ją po pro­stu Ská­la (do­pie­ro ja­kiś czas póź­niej otrzy­ma­ła ona przedrostek Hru­bá). Po­tom­ko­wie fun­da­to­ra po­sia­da­li Ska­łę... więcej

5.04.2023 ... zamek Książ

Według z jednej z wie­lu barwnych le­gend od­no­szą­cych się do dzie­jów zam­ku Książ pierw­szą wa­row­nię w tym miej­scu wzniósł ry­cerz o imie­niu Fun­ken­stein lub Fun­kel­nde Stein (Iskrzą­cy Ka­mień). Jesz­cze ja­ko mło­dy chło­pak w 933 roku miał on po­da­ro­wać księ­ciu sak­soń­skie­mu Hen­ry­ko­wi Ptasz­ni­ko­wi wo­rek wy­ko­pa­ne­go w tu­tej­szym le­sie wę­gla... więcej

11.03.2023 ... Château de Coucy (Francja)

Château de Coucy to fran­cu­ski za­mek w gmi­nie Cou­cy-le-Châ­teau-Auf­fri­que, w Pi­kar­dii, zbu­do­wa­ny w XIII wie­ku i od­no­wio­ny przez Eu­gè­ne Viol­let-Duc w wie­ku XIX. W cza­sach swo­jej świet­no­ści sły­nął on z wy­jąt­ko­wych roz­mia­rów wie­ży-don­żo­nu i z wła­ści­cie­li, któ­rzy za swo­ją de­wi­zę przy­ję­li ry­mo­wan­kę: roi ne suis, ne prin­ce ne duc ne com­te au­ssi... więcej

25.02.2023 ... zamek w Uniejowie

Uniejów pojawia się w źródłach hi­sto­rycz­nych po raz pierw­szy w 1136 ro­ku, w bul­li pa­pie­ża In­no­cen­te­go II, gdzie Vil­la Unie­ie­vo wy­mie­nio­na zo­sta­je ja­ko jed­na ze wsi kasz­te­la­ni spi­cy­mier­skiej. Być mo­że w tym cza­sie funk­cjo­nu­je w niej już drew­nia­ny dwór ar­cy­bi­sku­pów gnieź­nień­skich, wzmian­ko­wa­ny w 1242 ja­ko cu­ria sua apud Un­ye­yow, któ­ry w ko­lej­nych wie­kach... więcej

12.02.2023 ... zamek w Czchowie

Historia warowni w Czchowie przeplata się z hi­sto­rią mia­sta i dziś trud­no jest usta­lić po­nad wszel­ką wąt­pli­wość, czy ja­ko pierw­sza po­wsta­ła w tym miej­scu straż­ni­ca kró­lew­ska, a obsłu­gu­ją­ca ją osa­da roz­wi­nę­ła się w ośro­dek miej­ski, czy ra­czej to mo­że obec­ność sie­dzib ludz­kich skło­ni­ła fun­da­to­ra do wy­sta­wie­nia w ich są­siedz­twie mu­ro­wa­ne­go zam­ku... więcej

29.01.2023 ... zamek Rajsko

Właściwie tak do końca nie wia­do­mo, jak to na­praw­dę by­ło z zam­kiem Raj­sko. We­dług opi­nii nie­któ­rych hi­sto­ry­ków śred­nio­wiecz­na wa­row­nia w tym miej­scu ni­gdy nie po­wsta­ła; we­dług in­nych - wręcz prze­ciw­nie - za­mek ist­niał i funk­cjo­no­wał ja­ko jed­na z gra­nicz­nych twierdz wcho­dzą­cych w skład hi­sto­rycz­ne­go okrę­gu Kwi­sy... więcej

22.01.2023 ... zamek we Wleniu

W rywalizacji o tytuł naj­star­sze­go mu­ro­wa­ne­go zam­ku na współ­czes­nych zie­miach pol­skich od lat kon­ku­ru­ją ze so­bą dwie dol­no­ślą­skie wa­row­nie: Leg­ni­ca i Wleń­ski Gró­dek. We­dług od­waż­nych hi­po­tez nie­któ­rych z ba­da­czy star­szy jest za­mek Wleń, któ­re­go po­cząt­ki łą­czyć moż­na z przy­by­ciem od­dzia­łów ce­sar­skich wspie­ra­ją­cych... więcej

7.01.2023 ... kościół w Brochowie

Najstarsza wzmianka o wsi Bro­chów po­cho­dzi z 1113 ro­ku i zwią­za­na jest z drew­nia­nym ko­ścio­łem wy­bu­do­wa­nym w tym miej­scu przy­pusz­czal­nie na prze­­ło­mie XI i XII wie­ku. W 1331 drew­nia­ną świą­ty­nię za­stę­pu­je ko­ściół mu­ro­wa­ny wy­sta­wio­ny przez - jak gło­si le­gen­da – ry­ce­rza An­drze­ja z Din­heim, go­ścia za­ko­nu krzy­żac­kie­go, któ­ry miał tu­taj prze­by­wać... więcej

1.01.2023 ... cetatea Târgu Mureş (Rumunia)

Ogromny, zajmujący obszar 4 ha kom­pleks wa­row­ny znaj­du­je swo­ją ge­ne­zę w nie­wiel­kim klasz­to­rze fran­cisz­ka­nów, któ­ry w la­tach 1350-1490 wznie­sio­ny zo­stał tu­taj w miej­scu star­sze­go, drew­nia­ne­go jesz­cze ko­ścio­ła na­le­żą­ce­go do za­ko­nu do­mi­ni­ka­nów. Oko­ło ro­ku 1490 ów­czes­ny wo­je­wo­da sie­dmio­grodz­ki Is­tván Bá­tho­ry na­ka­zał oto­czyć klasz­tor mu­ra­mi... więcej

23.12.2022 ... zamek w Otmęcie

Powszechnie przyjmuje się, że mu­ro­wa­ny za­mek jest wy­ni­kiem ini­cja­ty­wy bu­dow­la­nej ro­du von Stral, wła­ści­cie­li wsi w la­tach 1316-1514, choć naj­star­szy od­na­le­zio­ny po­śród ru­in ar­te­fakt, ja­kim jest frag­ment ka­fla z da­tą 1516, wska­zy­wać mo­że na nie­co póź­niej­szą je­go me­try­kę. Za­ło­że­nie to przy­pusz­czal­nie po­wsta­je w miej­scu star­szej wa­row­ni... więcej

18.12.2022 ... zamek w Płotach

Historia budownictwa obronnego w Pło­tach się­ga XIII wie­ku, a jej po­cząt­ki zwią­za­ne są z po­wsta­niem w pół­noc­nej czę­ści dzi­siej­sze­go mia­sta drew­nia­ne­go gro­du wznie­sio­ne­go z wy­ko­rzy­sta­niem na­tu­ral­nych wa­run­ków to­po­gra­ficz­nych i oto­czo­ne­go czę­ścio­wo nur­tem rze­ki Re­dy, a czę­ścio­wo wa­łem z pa­li­sa­dą. We­dług nie­któ­rych ba­da­czy... więcej

3.12.2022 ... Burgruine Griffen (Austria)

Zamek Griffen zbudowany został przez bi­sku­pa Eber­har­da II von Ote­lin­gen w pierw­szej po­ło­wie XII wie­ku w ce­lu ochro­ny praw su­we­ren­nych bi­skup­stwa Bam­ber­gu i szla­ku han­dlo­we­go wio­dą­ce­go przez prze­łęcz Griff­ner Berg. Po raz pierw­szy po­ja­wił się on w do­ku­men­cie ce­sa­rza Fry­de­ry­ka Bar­ba­ros­sy za­twier­dzo­nym w dniu 14 lu­te­go 1160 ro­ku... więcej

25.11.2022 ... zamek w Żmigrodzie

Najstarsza znana nam informacja źród­ło­wa na te­mat osa­dy Zu­ni­grod po­cho­dzi z bul­li pro­tek­cyj­nej pa­pie­ża Ha­dria­na IV wy­da­nej dla bi­skup­stwa wro­cław­skie­go w 1155 ro­ku. Prze­kaz ów, la­ko­nicz­ny w tre­ści, nie wno­si jed­nak nic do na­szej wie­dzy na temat ewen­tu­al­ne­go funk­cjo­no­wa­nia w tym cza­sie gro­du obron­ne­go lub zam­ku... więcej

13.11.2022 ... zamek w Bydlinie

Początki murowanej strażnicy w By­dli­nie ze wzglę­du na nie­do­stęp­ność źró­deł gi­ną w mro­kach dzie­jów, nie moż­na więc dziś jed­no­znacz­nie okre­ślić, z czy­jej ini­cja­ty­wy ją zbu­do­wa­no i kie­dy to na­stą­pi­ło. Naj­star­szy zna­ny nam do­ku­ment wzmian­ku­ją­cy cas­trum w By­dli­nie po­cho­dzi z 1398 ro­ku - w tym cza­sie sta­no­wi ono waż­ne ogni­wo w sys­te­mie obron­nym... więcej

10.11.2022 ... cetatea Bologa (Rumunia)

Choć źródła pisane wspominają o zam­ku do­pie­ro w 1319 ro­ku, pro­wa­dzo­ne na te­re­nie ru­in ba­da­nia ar­che­olo­gicz­ne wy­ka­za­ły ist­nie­nie w tym miej­scu star­szych, drew­nia­no-ziem­nych umoc­nień po­cho­dzą­cych przy­pusz­czal­nie z XII wie­ku. Przy­wo­ła­na wzmian­ka z 1319 wska­zu­je szlach­ci­ca imie­niem Ele­fán­ti Dez­ső ja­ko ad­mi­ni­stra­to­ra wa­row­ni... więcej

4.11.2022 ... zamek w Zbąszyniu

Przypuszczalnie już w X wieku na pia­szczy­stej wy­spie w wą­skiej bag­ni­stej do­li­nie po­mię­dzy rze­ką Ob­rą i je­zio­rem Błęd­no po­wsta­je kasz­te­lań­ski gród o na­zwie Zbąsz słu­żą­cy ce­lom ad­mi­ni­stra­cyj­no-są­do­wym i ochro­nie waż­nej prze­pra­wy przez rze­kę na po­pu­lar­nym szla­ku ko­mu­ni­ka­cyj­nym pro­wa­dzą­cym z Po­zna­nia przez Gu­bin na Łu­ży­ce... więcej

23.10.2022 ... biserica fortificată w Belin (Rumunia)

Podczas podróży przez Rumunię pew­ne­go dnia uka­zał nam się na ho­ry­zon­cie ma­je­sta­tycz­ny gmach du­że­go ko­ścio­ła. I choć z bliż­szej per­spe­kty­wy ko­ściół ten oka­zał się znacz­nie mniej­szy, niż są­dzi­li­śmy, a efekt owej wiel­ko­ści po­tę­go­wa­ło je­go usy­tu­owa­nie na wzgó­rzu, to fak­tem po­zo­sta­je, że wła­śnie oto wi­dzi­my naj­więk­szą w ca­łej Ru­mu­nii... więcej

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, publikowanie i rozpowszechnianie jako swoje własne
materiałów autorskich zamieszczonych na tej stronie bez wcześniejszej zgody zabronione.
Podstawa: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994r.