amki. Perły Średniowiecza. Hermetyczni świadkowie przeszłości, romantyczne i pełne tajemnic, od dawien dawna przyciągały ludzki wzrok i rozbudzały emocje. Niezależnie od tego, czy wznosiły się na niedostępnych wzgórzach, czy też rysowały na nizinnych łąkach wśród błot lub rozlewisk rzecznych, niezmiennie oddziaływały na ludzką wyobraźnię. Jednych wprowadzały w świat irracjonalny, tak odmienny od codziennego i uporządkowanego życia zwyczajnych ludzi. Innym nasuwały wspomnienia świetności zwalonych murów i gmachów zamkowych, które były ongiś czy to potężnymi twierdzami królewskimi, czy też siedzibami znakomitych rodów rycerskich historycznej Polski.
D
ziś budowle te stanowią materialną spuściznę architektury, dowód bogactwa czasów dawnych, powód do wielkiej dumy. Nierzadko zrujnowane, opuszczone, funkcjonalnie nieprzydatne pełnią obecnie rolę niekwestionowanych wyróżników krajobrazu kulturowego, kotwic pamięci umacniających poczucie tożsamości lokalnej, regionalnej, narodowej. Niektóre z owych wspaniałych pamiątek przeszłości objęte zostały troskliwą opieką Państwa Polskiego lub jego obywateli, niektóre żywo istnieją w świadomości milionów, stają się celem wycieczek tysięcy i symbolem, bez którego trudno byłoby wyobrazić sobie historyczny obraz naszego kraju. Inne miały mniej szczęścia. Pozbawione opieki, wstydliwie ukryte wśród zieleni starych założeń parkowych i ogrodów stoją zniszczone i zapomniane, zazdrośnie strzegąc tajemnic, których niewielu z nas miało okazję poznać.
ogaty w literaturę zamkową rynek wydawniczy oraz pojawiające się w sieci jak grzyby po deszczu liczne strony internetowe i publikacje świadczą o dużym zainteresowaniu społecznym tego typu tematyką. Nie dziwi mnie to. Zamki i ich ruiny przestały już być domeną historyków architektury czy grupki niepoprawnych zapaleńców. Dzisiaj zajmują eksponowane miejsca na mapach i w przewodnikach, stając się celem pielgrzymek coraz liczniejszej rzeszy turystów odkrywających na nowo uroki pięknych polskich krajobrazów.
O
pracowując materiały dla tej strony pragnąłem wyjść naprzeciw ich oczekiwaniom. Nie chcę jednak powielać rozwiązań już istniejących — zrywając z powszechnym schematem traktującym temat w sposób encyklopedyczny i wymagającym od czytelnika przygotowania z danej dziedziny chcę połączyć dbałość o zachowanie prawdy historycznej z niezmiernie ważną dla zrozumienia ze strony szerokiej grupy odbiorców funkcjonalnością, by publikowana tutaj treść pozwoliła spełnić oczekiwania czytelnika w różnym wieku, niezależnie od jego wiedzy i wykształcenia. Tworząc ten serwis poniekąd czuję się odpowiedzialny za kształtowanie postaw i rozwój świadomości historycznej.
Z
apewniam, że nie znajdziesz tu, drogi użytkowniku, bezmyślnie skopiowanych książek. Z literatury oczywiście korzystałem, bez niej ta strona nigdy by nie powstała, zawarte w wielu publikacjach treści starałem się jednak wzbogacić nabytą doświadczeniem informacją. Obok faktów historycznych, krótkich biografii i podstaw z zakresu szeroko pojętej architektury zdecydowałem się również z lepszym lub nieco gorszym skutkiem przedstawić sytuację obecną zamków, stan prawny, możliwości ich zwiedzania, ciekawostki, legendy i dodatkowe atrakcje lub ich brak, a także skrótowy opis dotarcia na miejsce. Każdy z ujętych na tej stronie zamków odwiedziłem osobiście przynajmniej jeden raz, co powinno gwarantować zadowalający poziom wiarygodności, choć oczywiście nikt nie jest nieomylny. Gdy trafisz na błąd lub przekłamanie, proszę o ludzką wyrozumiałość — ja również mam prawo się pomylić.
N
a koniec chciałbym wyraźnie zaznaczyć, że wszystkie opisy zamieszczone na stronie zamkipolskie.pl przedstawione zostały w sposób subiektywny i w żadnym wypadku nie mają charakteru naukowego. Nie jestem historykiem, w szkole z historii miałem zaledwie tróję i nie zamierzam udawać autorytetu. Celem tej publikacji jest zainteresowanie Was tematyką, zachęcenie do zamkowej turystyki oraz — nie ma co tego ukrywać — zaspokojenie własnego ego. Tymczasem serdecznie zapraszam do lektury. Konstruktywną krytykę postaram się znieść po męsku. Zwiń
25.10.2025 ... zamek w Czerninie
Nazwę Schyrnino zapisano po raz pierwszy w 1308 r. w aktach kościelnych, które widziały już niejedno terytorialne przetasowanie. Wówczas była to niewielka wieś należąca do duchownych, cicha, choć zapewne nie pozbawiona lokalnych plotek i przyziemnych dramatów. Przez następne dziesięciolecia niewiele się tu działo – aż w połowie XIV wieku... więcej
11.10.2025 ... zamek w Ciechanowie
Pierwsza udokumentowana wzmianka o Ciechanowie trafiła na światło dzienne w tzw. falsyfikacie mogileńskim, datowanym na rok 1065. Ów dokument, niczym średniowieczny spis z natury, wyliczał kolejne grody jak paciorki różańca: Grudenczch, Zacroczin, Syrozch [...], dalej Ripin, Scechin, Seprch i tak aż po całe mrowie trudnych do wymówienia nazw... więcej
16.09.2025 ... zamek Cisy
Pierwsza wzmianka o Cisach pojawia się w roku 1243 i mówi o grodzie, który zapewne był drewniany i – nie oszukujmy się – dość niepozorny. Wkrótce jednak ów drewniany gród odszedł w niepamięć, a jego miejsce zajęła kamienna warownia, wzniesiona na przełomie XIII i XIV stulecia z inicjatywy Bolka II Małego. Osadzona na stromym zboczu i otoczona fosą... więcej
23.08.2025 ... zamek w Bolkowie
W pierwszej połowie XIII wieku, gdy książęta piastowscy chętnie zaznaczali swą obecność nowymi warowniami, w Bolkowie stanął zamek, którego mury miały przetrwać dłużej niż niejeden polityczny układ. Jego budowę przypisuje się Bolesławowi Łysemu, zwanemu Rogatką, zapewne nie na pamiątkę heraldycznych ozdobników... więcej
1.08.2025 ... tvrđava Šubićevac w Šibenik (Chorwacja)
Na wapiennym wzgórzu Vidakuša, nad dachami Szybenika, wznosi się twierdza Šubićevac (Barone) – nie tyle triumf strategii, co uporu tych, którzy przez dziesięciolecia starali się przekonać decydentów, że miasto nie obroni się samo. Już od połowy XVI wieku rektorzy i posłowie miasta ostrzegali, że dotychczasowe umocnienia... więcej
22.07.2025 ... zamek w Bierutowie
Zamek w Bierutowie, dziś skromny i zapomniany, pozostający w cieniu bardziej znanych rezydencji Dolnego Śląska, powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku, za panowania księcia Konrada I - potomka głogowskich Piastów, który zasłynął z ambicji terytorialnych i konsekwentnego umacniania własnej dzielnicy. Impulsem do budowy warowni... więcej
19.07.2025 ... zamek w Będzinie
Już w IX wieku na wzniesieniu, które dziś znamy jako Górę Zamkową, funkcjonował niewielki gród słowiański — zbyt niepozorny, by zapisać się szerzej w annałach, a jednak wystarczająco istotny, by spełniać rolę granicznej strażnicy pilnującej szlaków handlowych. Nie był to jeszcze zamek godny legend, lecz skromna warownia o czysto praktycznym znaczeniu... więcej
13.07.2025 ... zamek w Besiekierach
Wśród miłośników zamkowych uroków krąży pogląd - dość trwały, by przylgnąć do ruin niczym mech do baszty - że warownię w Besiekierach wzniósł pod koniec XV wieku wojewoda łęczycki Mikołaj z Warzymowa Sokołowski. Choć brzmi to jak godna zapisania w herbarzu prawda, trudno dziś ją potwierdzić źródłowo. Przede wszystkim dlatego... więcej
4.07.2025 ... zamek w Baranowie Sandomierskim
Tam, gdzie dziś w blasku nieskazitelnej bieli wznosi się bodaj najznamienitsza spośród rezydencji dawnej ziemi sandomierskiej, olśniewająca wdziękiem i manierą godną salonów – w średniowieczu stał gotycki dwór obronny. Niewielki, lecz z ambicjami, rycerski w formie i przeznaczeniu. Jan Długosz, z wprawą godną swojego pióra, odnotował... więcej
26.06.2025 ... zamek w Mauterndorf (Austria)
Panorama miasteczka Mauterndorf, kojarzona przede wszystkim ze średniowieczną twierdzą, swój obecny kształt zawdzięcza jednej aprobacie papieskiej. Rzym 1253. Dokument, który na nowo narysował linię władzy w sercu Alp. Wtedy to bowiem papież Innocenty IV udzielił kapitule salzburskiej zgody na wznoszenie obiektów obronnych ... więcej
24.05.2025 ... zamek w Olsztynku
Olsztynek to jeden z najpóźniej założonych ośrodków zamkowo-miejskich Prus Krzyżackich. Powstaje on w okresie szczytowej potęgi Zakonu, gdy po ustanowieniu samodzielnej komturii w Ostródzie zapadła decyzja o kolonizacji położonych w południowej części regionu terenów. W jej następstwie zbudowana tu pod koniec XIII wieku... więcej
18.10.2024 ... zamek w Pszczynie
Według tradycji opartej na teorii XIX-wiecznego kronikarza i archiwariusza rodu książąt pszczyńskich Henryka Schaeffera dzieje zamku sięgają XII lub nawet XI stulecia, a ich zalążkiem staje się budowa przez jednego z władców piastowskich granicznej strażnicy. W roku 1178 ziemia pszczyńska przechodzi na własność księcia raciborskiego Mieszka I Plątonogiego... więcej
12.09.2024 ... pałac w Podzamczu Piekoszowskim
Budowę umocnionej rezydencji magnackiej, będącej niemalże kopią kieleckiego pałacu biskupów krakowskich, przypisuje się powszechnie wojewodzie lubelskiemu Janowi Aleksandrowi Tarle h. Topór. Ten małopolski arystokrata, mecenas sztuki, literat i dyplomata żeni się w 1653 z Anną Czartoryską i być może fundacja nowej siedziby związana jest... więcej
3.09.2024 ... zamek w Braşov (Rumunia)
Cytadela de pe Strajă to historyczny fort położony na wzgórzu Strajă, na północ od Starego Miasta w Braszowie. Zbudowana pod koniec XV stulecia twierdza została ufundowana w celu zapewnienia nadzoru nad drogą handlową prowadzącą z Bran i obrony przed najazdami, takimi jak interwencja zbrojna hospodara mołdawskiego Petru Rareșa... więcej
28.07.2024 ... dwór w Pabianicach
Pierwsza, drewniana jeszcze siedziba regensów kapituły krakowskiej istnieje na tym terenie już w średniowieczu. Budowla ta, o której wspomina Jan Długosz w Liber Beneficiorum Dioecesis Cracoviensis, ma początkowo przypuszczalnie formę samotnej, otoczonej fosą i ostrokołem wieży obronnej. Zapewne jeszcze w XV wieku... więcej
6.07.2024 ... zamek w Bad Muskau (Niemcy)
W okolicach Muskau nad Nysą krzyżowały się w średniowieczu ważne szlaki handlowe. Najstarsze tutejsze fortyfikacje, które po raz pierwszy wzmiankowano w 1245 roku, służyły zapewne zabezpieczeniu zarówno tych dróg, jak i funkcjonującego przy przeprawie przez rzekę posterunku celnego. W 1253 roku jako właściciel ceł w Muskau wymieniany jest... więcej
8.06.2024 ... zamek w Przewodziszowicach
Nie wiemy, kto stoi za decyzją o budowie murowanej warowni w Przewodziszowicach. Dominuje pogląd, że wraz z innymi strażnicami założenie obronne stanowi inicjatywę budowlaną króla Kazimierza Wielkiego jako część systemu granicznych komór celnych i umocnień kontrolujących przebiegające tędy szlaki handlowe... więcej
19.05.2024... zamek w Sierakowie
Najstarsza wzmianka o miejscowości zwanej Zirckow pochodzi z 1251 roku, jako miasto natomiast Sieraków wymieniony został po raz pierwszy w dokumentach z roku 1338. Prawdopodobnie w tym czasie funkcjonuje w pobliżu brodu na Warcie drewniany dwór lub wieża obronna o nieznanej konstrukcji, wzniesiona zapewne przez jednego z Sierakowskich... więcej
20.04.2024 ... zamek w Jaworze
W drugiej połowie XIII wieku Jawor staje się jednym z nowo wykreowanych ośrodków władzy na silnie rozparcelowanym Dolnym Śląsku, awansując w 1274 roku na stolicę odrębnego księstwa, które z łaski Bolesława Rogatki obejmuje jego syn Henryk V. W 1280 roku schedę po bracie przejmuje Bolko I Srogi i jemu to właśnie badacze przypisują podjęcie trudu... więcej
30.03.2024 ... Skopsko Kale (Macedonia Północna)
Twierdza Skopje (maced: Skopsko Kale, alban: Kalaja e Shkupit, turec: Üsküp Kalesi), powszechnie określana jako Kale (od kale, tureckiego słowa oznaczającego "twierdzę"), to historyczna warownia położona w najstarszej części Skopje, stolicy Macedonii Północnej, w najwyższym punkcie miasta z widokiem na rzekę Vardar... więcej
25.02.2024 ... zamek w Pokrzywnie
Zamek należy do grona najstarszych warowni krzyżackich na ziemiach polskich. Okres jego budowy historycy określają bowiem na około 1230-35, tj. wkrótce po przejęciu części ziemi chełmińskiej przez Krzyżaków z rąk biskupa Christiana, który wcześniej (1222) otrzymał ją od księcia Mazowsza Konrada. Pierwsza warownia powstaje tutaj.... więcej
10.02.2024... zamek w Świdwinie
Nie znamy dokładnej daty budowy gotyckiego zamku w Świdwinie. Według badaczy przypuszczalnie stanowi on fundację księcia meklemburskiego Przybysława II, który w 1286 objął w dzierżawę dobra świdwińskie, płacąc za nią margrabiemu Brandenburgii Albrechtowi cztery tysiące marek. Prace budowlane rozpoczynają się zapewne wkrótce po tej transakcji... więcej
6.01.2024 ... Utvrda Gradina w Drniš (Chorwacja)
Wzdłuż kanionu Krka i Čikola znajdują się pozostałości kilku majestatycznych fortów i umocnień. Chociaż niektóre z nich zostały wzniesione wcześniej, wszystkie są uważane za część dawnego systemu obronnego, wzniesionego i należącego do chorwackich rodów arystokratycznych Nelipić, Šubić i innych. Od 1322 roku rodzina Nelipić kontrolowała obszar... więcej
29.12.2023... zamek w Ryczowie
Zamek w Ryczowie przypuszczalnie stanowi inicjatywę budowlaną Kazimierza Wielkiego, który wznosi go jako jedno z ogniw w łańcuchu strażnic królewskich strzegących południowo-zachodniej granicy państwa polskiego. Ta niepozorna twierdza doskonale bowiem wpisuje się w lukę pomiędzy oddalonymi od siebie o zaledwie kilka kilometrów zamkami... więcej
25.12.2023 ... klasztor w Mstowie
Przybycie kanoników laterańskich być może zawdzięczamy decyzji biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, który w 1218 miał założyć tutaj klasztor osadzając w nim zakonników sprowadzonych z opactwa NMP na Piasku. Głównym celem przyświecającym powstaniu fundacji jest dążenie do stworzenia silnego ośrodka duchowości i kultury chrześcijańskiej... więcej
25.11.2023 ... Slot Trøjborg (Dania)
Pierwszym znanym właścicielem zamku Trøjborg, a być może również jego fundatorem, był Johann von Limbek, syn Drostena Limbeka. Jego syn, Claus Limbek, w 1407 roku odsprzedał tutejsze ziemie królowej Danii Margrethe I, która dzięki tej transakcji włączyła południową Jutlandię w obszar władztwa obejmujący aż trzy królestwa: Danię, Norwegię i Szwecję... więcej
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, publikowanie i rozpowszechnianie jako swoje własne materiałów autorskich zamieszczonych na tej stronie bez wcześniejszej zgody zabronione.
Podstawa: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994r.
W 2025 roku liczba odsłon - 830 448, całkowita liczba odwiedzin na stronie - 17 894 158(statystyki strony)